Neuropatia alkoholowa u osób uzależnionych od alkoholu.

Alkoholizm jest to fizyczne i psychiczne uzależnienie od substancji alkoholowych. Choroba ta jest bardzo poważna, odznacza wyjątkowo negatywne piętno na zdrowie człowieka w każdym aspekcie. Sam typ spożywanego alkoholu nie ma większego znaczenia. Bardziej istotna jest jego ilość oraz regularność konsumpcji. Tym samym, nawet niskoprocentowe trunki mają zdolność wywoływania uzależnienia. Cechą choroby alkoholowej są kolejne jej fazy rozwoju. Wbrew pozorom, najbardziej groźna jest pierwsza faza, ponieważ może ona trwać niezauważona nawet latami. Na szczęście, współczesna medycyna, jak i psychologia umożliwiają podjęcie takich działań antyalkoholowych, że dzięki im działaniom możliwe jest wyjście z nałogu, o ile alkoholik szczerze się w te działania angażuje.

Szacuje się, że w Polsce około 5% osób dorosłych stanowi grupę alkoholików, przy czym podejmowane są także głosy twierdzące, że statystyki są zaniżone ze względu na znacznie większą ilość osób, które nie podjęły formalnego leczenia. Dodatkowo wspomniane 5% nie wlicza tzw. wysoko funkcjonujących alkoholików (HFA). Mówi się także, że wśród polskich kobiet o trzecia z nich spożywa napoje alkoholowe w ciąży.

Powikłania alkoholizmu

Alkohol prowadzi do całkowitej dewastacji ludzkiej psychiki i organizmu. Najbardziej narażona na destrukcyjne działanie alkoholu jest wątroba. Pojawia się stłuszczenie oraz jej marskość, przez co wydolność pracy tego narządu jest niska. Dodatkowo choroba alkoholowa niszczy układ krążenia. Pojawia się nadciśnienie, praca serca zaczyna być nieprawidłowa, a także obniża jego wydolność. Z tego powodu tak wielu alkoholików prędzej czy później spotyka się z zawałem lub udarem, stanowiące najczęstszą przyczynę zgonów wśród osób uzależnionych od alkoholu. Duże znaczenie w zaburzaniu prawidłowej pracy układu nerwowego ma także nadmierne spożywanie napojów procentowych. Dodatkowo, etanol wywołuje szereg innych dolegliwości, takich jak: zatrucia alkoholowe, zaburzenia czucia, bóle mięśniowe, psychozy alkoholowe, zaburzenia widzenia, spadek zdolności intelektualnych, zaburzenia pamięciowe, jest przyczyną zachorowań na nowotwory (szczególnie przewodu pokarmowego, wątroby i przełyku), wywołuje depresję i bywa współodpowiedzialny za popełniane samobójstwa.

Czym jest neuropatia alkoholowa?

Jedną z przypadłości wywołanych działaniem alkoholu jest tzw. polineuropatia alkoholowa, inaczej zwana neuropatią alkoholową. Jest to zespół objawów klinicznych, rozwijających się u osób cierpiących z powodu uzależnienia alkoholowego. Jest to stan wywołany przez przewlekle utrzymujący się silny stan zapalny lub wywołany przez uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Ten typ neuropatii zaliczany jest do chorób neurologicznych ze względu na wywołane problemy z przewodzeniem czucia, bodźców ruchowych oraz autonomicznych.

Przyjmuje się, że neuropatia alkoholowa diagnozowana jest nawet u co drugiego alkoholika, przy czym znacznie częściej dotyka mężczyzn, niż kobiet. Udowodniono, że ryzyko zachorowania wzrasta razem z ilością oraz częstotliwością konsumowanego alkoholu. Dodatkowo zmiany wywołane ze względu na powstanie neuropatii zlokalizowane są w podwzgórzu, okolicach komory trzeciej i dna komory czwartek, a także w istocie szarej dookoła wodociągu mózgu.

Przyczyny neuropatii alkoholowej

Jedną z przyczyn wystąpienia neuropatii alkoholowej jest nieodpowiednia, słabo zbilansowana dieta, uboga w składniki odżywcze. Szczególnie istotne są tutaj witaminy z grupy B, które odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Należy pamiętać, że alkohol obniża prawidłowy proces metaboliczny, magazynowanie, wchłanianie, wykorzystywanie i wydalenie wszelkich składników pokarmowych. Przykładowo – zaburza ich rozkładanie na związki prostsze i dodatkowo blokuje zdolność do całkowitego wykorzystywania tego, co dana osoba zjadła. Innym problemem alkoholików jest to, iż całkowicie bagatelizują zdrowe odżywianie i skupiają się jedynie na pozyskiwaniu kolejnych dawek alkoholu. Z tym wiążą się niezaspokojone potrzeby organizmu oraz wszelkie niedobory.

Kolejnym powodem pojawiania się neuropatii wśród alkoholików jest toksyczne działanie alkoholu na cały organizm ludzki ze szczególnym uwzględnieniem włókien nerwowych. Dokładnie rzecz ujmując niszczy je aldehyd octowy, który jest podstawowym produktem trawienia etanolu. Dodatkowo uszkodzone zostają nerwy, które tracą osłonki mielinowe, odpowiedzialne za przewodzenie impulsów nerwowych. Efektem takiego działania są wolniejsze przepływy między komórkami impulsów elektrycznych, a także podwyższa czas reakcji.

Trzecim powodem powstawania neuropatii alkoholowej są częste urazy, którym alkoholik ulega, np. poprzez wypadki.

Objawy i skutki

Do typowych objawów polineuropatii alkoholowej zalicza się:

• Pieczenie,
• Mrowienie,
• Drętwienie kończyn, stóp, a w ciężkich przypadkach dłoni,
• Skurcze łydek,
• Charakterystyczny chód i sposób poruszania się,
• Osłabienie siły mięśni,
• Symetryczne niedowłady – z reguły kończyn dolnych,
• Osłabienie odruchów głębokich,
• Charakterystyczna chrypa spowodowana zaburzeniem nerwu krtani.

Neuropatia alkoholowa zalicza się do chorób postępujących, czyli takich, które rozwijają się wraz z upływem czasu, przez co alkoholik odczuwa nasilenie jej objawów.

O rozwoju choroby świadczy nie tylko samo zaburzenie czucia, ale przede wszystkim problem z tzw. czuciem głębokim. Przykładowo, alkoholik nie wie w jaki sposób ułożona jest jego noga, jeśli jej nie widzi. Jeżeli schorzenie neuropatyczne staje się bardziej zaawansowane, to pojawiają się takie dolegliwości jak:

• Bóle kończyn,
• Uczucie zimna lub gorąca,
• Wzmożona potliwość dłoni i stóp,
• Owrzodzenia,
• Dolegliwości natury skórnej: szczególnie na stopach i w okolicach podudzia skóra staje się cienka, podatna na urazy. Pojawiają się także przebarwienia skórne.

Z powyższej listy można wywnioskować, że objawy świadczące o istnieniu neuropatii dotyczą głównie kończyn, szczególnie nóg. Należy jednak pamiętać, że problemy mogą dotyczyć także obręczy barkowej i biodrowej.

Leczenie i rokowania

Choroba diagnozowana jest poprzez zaobserwowanie powyższych objawów, a także zdiagnozowania nadużywania alkoholu przez Pacjenta poprzez wywiad medyczny. Warto zadbać także o wykonanie stosowanych badań laboratoryjnych, ponieważ zdarza się tak, że badanie przewodzenia nerwowego w przypadku neuropatii typu alkoholowego daje czasami wynik prawidłowy.

Leczenie omawianego schorzenia polega w dużej mierze na regularnym zażywaniu witamin z grupy B, szczególnie tiaminy (witaminy B1), a także na ogólnie zdrowym sposobie odżywiania, uwzględniającym inne składniki odżywcze. W niektórych przypadkach lekarz może zadecydować o włączeniu leków przeciwzapalnych lub trójcyklicznych lekach antydepresyjnych, zmniejszających objawy bólowe. Może okazać się, że takie postępowanie będzie mało skuteczne. W takim przypadku warto włączyć fizjoterapię, aby usprawnić powrót do zdrowia. Mimo to, fundamentem pozbycia się schorzeń na tle alkoholowym jest przejście w życie w abstynencji. Tym bardziej, że możliwe jest odzyskanie sprawności. Zazwyczaj zajmuje to kilka miesięcy.