Jak mogą objawiać się lęki u alkoholika?

Uzależnienie od alkoholu w dużej mierze skupione jest wokół ludzkich emocji. jest ono chorobą przewlekłą, co oznacza, że bardzo często po okresie abstynencji dochodzi do jej nawrotu. Zwykle odpowiedzialne za ten fakt są czynniki psychiczne. Z tego powodu największe ryzyko ponownego uzależnienia posiadają osoby cierpiące na różne formy stanów lękowych.

Stany lękowe – czym są i jak się objawiają?

Lęk jest poczuciem silnego zagrożenia mającego w realu irracjonalne podłoże, wywodzące się z nieznanego źródła. Zazwyczaj jest bardzo silnie zakorzeniony w podświadomości. Stan lękowy stanowi integralną część licznych nieprawidłowości, chorób i zaburzeń psychicznych, do których zalicza się fobię, nerwicę, zaburzenia dysocjacyjne, adaptacyjne, a także obsesyjno-kompulsywne, a dodatkowo stres pourazowy, depresja oraz właśnie alkoholizm.

Każdy człowiek w inny sposób odczuwa lęk i inaczej go ukazuje. Jest to zależne m.in. od choroby, której stanowi symptom. Niemniej jednak stany lękowe posiadają pewne charakterystyczne dla siebie objawy, do których można zaliczyć:

• Dolegliwości psychiczne: pesymistyczne myśli, niepokój, zmartwienie, przytłoczenie, bezradność, obawa przed utratą kontroli nad swoim ciałem i umysłem.
• Dolegliwości somatyczne: wyższe tętno, wyższe ciśnienie, ból w okolicy piersiowej oraz ból brzucha, tachykardia, problemy z oddychaniem (duszności), przyspieszony oddech, ból i zawroty głowy, drgawki mięśniowe, drżenie głosu, odczucie ucisku w gardle, nudności, zwiększona ilość wydzielanego potu, problemy ze snem, omdlewanie.

Alkohol nie leczy, a jedynie chwilowo znieczula

Stany lękowe są ściśle związane z psychicznym i fizycznym dyskomfortem. Z tego powodu człowiek w sytuacji kryzysowej reaguje hamując negatywne emocje, szukając sposobu na uporanie się z nimi. W przypadku osób z chorobą alkoholową sposobem na redukcję lęku jest sięgnięcie po napoje psychoaktywne. Dopiero po ich konsumpcji przychodzi realne odczucie ulgi i przypływ odwagi. Prawda jest taka, że korzyści, jakie alkoholik widzi w piciu napojów procentowych są złudne, zgubne i przede wszystkim chwilowe. Kiedy już nastąpi wytrzeźwienie, lęk pojawia się na nowo, a w dodatku często jest pogłębiony, szczególnie kiedy występują objawy somatyczne. Problem komplikuje fakt, iż po wypiciu alkoholu w organizmie człowieka wzrasta stężenie kortyzolu będącego hormonem stresu, który przyczynia się do pojawienia się nieprzyjemnych emocji. Warto wspomnieć, że naturalnym metabolitem alkoholu jest toksyczny aldehyd octowy, którego duża ilość w organizmie przyczynia się do wystąpienia złego samopoczucia, a także może stanowić przyczynę stanów lękowych i nasilać ich objawy. Należy mieć świadomość, że alkoholik nie jest w stanie samodzielnie pokonać choroby alkoholowej i zaburzeń lękowych, które wymagają odpowiedniej pomocy psychologicznej i terapeutycznej, prowadzonych przez doświadczonych i wykwalifikowanych specjalistów. Jedynie zindywidualizowany program leczenia pozwoli na pokonanie choroby z sukcesem.

Choroba alkoholowa a nerwice

Zaburzenia na tle nerwicowym mają tendencję do współistnienia z innymi dysfunkcjami psychicznymi, takimi jak depresja, czy właśnie uzależnienia, którego mechanizm staje się sposobem na zredukowanie lęku. W tym miejscu tworzy się błędne koło. Początkowe problemy natury emocjonalnej, takie jak np. nerwica, zaczynają być pożywką dla rozwijającego się nałogu. Rozwój i kształtowanie się zaburzeń przebiega według określonej sekwencji:

• Objawy nerwicowe – pragnienie zniwelowania dyskomfortu psychicznego – używka lub inna substancja o działaniu psychoaktywnym – pozorne i chwilowe poprawienie sobie nastroju – poczucie winy – spadek samopoczucia – wystąpienie i nasilenie objawów nerwicowych – ponowne sięgnięcie po używkę – rozwój uzależnienia.

Po pewnym czasie w powyższy łańcuch włączają się objawy abstynencyjne łącznie ze zjawiskiem zwiększonej tolerancji, czyli stanu, w którym dana osoba aby osiągnąć taki sam efekt odurzenia jak wcześniej jest zmuszona do wypicia większej dawki alkoholu. Problem jest o tyle trudny, że alkoholik, który sobie nie radzi z problemami emocjonalnymi, to pod wpływem rozwoju alkoholizmu naraża się na wzmocnione nieprzyjemne objawy nałogu, doprowadzając do poczucia winy. Chcąc poprawić sobie nastrój, człowiek pije więcej. Dlatego wśród osób uzależnionych jest tak wiele alkoholików z problemami psychicznymi, trudnościami życiowymi, niską odpornością na stres lub w sytuacji kryzysowej. Jeżeli w takiej sytuacji dana osoba sięgnie po alkohol w celu poprawy sobie nastroju, za jakiś czas dawka ta będzie stopniowo się zwiększać. Tym samym problemy nie ulegną poprawie, a rozwiną się dodatkowo inne. W trudnych życiowych chwilach znacznie lepiej udać się po specjalistyczną pomoc, niż próbować rozwiązać swoje problemy alkoholem.

Mechanizm błędnego koła – na czym polega?

Redukowanie lęku za pomocą substancji psychoaktywnych jedynie pogarsza sytuację danej osoby, prowadząc do błędnego koła. Złe samopoczucie i dyskomfort człowiek próbuje zniwelować alkoholem. Po pewnym czasie od momentu rozpoczęcia picia dana osoba czuje rozluźnienie i ukojenie nerwów. Pije więc dalej, aby stan ten utrzymać i czuć się jeszcze lepiej, zapominając o wszystkich nieprzyjemnych sytuacjach i historiach z własnego życia. Następnego dnia pojawia się kac, który jak się okazuje, jest nieprzyjemną konsekwencją niekontrolowanego spożycia alkoholu.

W przypadku mechanizmu błędnego koła pojawia się zły nastrój, napięcie nerwowe, niepokój i lęk, poczucie beznadziejności oraz braku umiejętności radzenia sobie ze swoimi problemami. Są to klasyczne objawy nerwicowe, które warunkują kolejne, ponowne sięgnięcie po napoje alkoholowe. W tym miejscu koło się zamyka. Sekwencja błędnego koła jest następująca:

• Nasilenie objawów nerwicowych,
• Pragnienie zredukowania dyskomfortu,
• Sięgnięcie po używkę,
• Odczucie chwilowej i pozornej poprawy nastroju,
• Wyciszenie objawów,
• Wystąpienie poczucia winy, spadek nastroju, nasilenie symptomów,
• Ponowne sięgnięcie po substancję psychoaktywną,
• Stopniowy rozwój uzależnienia alkoholowego.

W momencie kiedy człowiek jest już uzależniony, a nagle zdecyduje się na odstawienie alkoholu, klasyczną konsekwencją jest pojawienie się zespołu abstynencyjnego. Objawy jakie pojawiają się w tym miejscu to między innymi poczucie nerwowości i roztrzęsienie. Nie ma więc nic dziwnego w tym, że osoba cierpiąca na nerwicę zaczyna unikać takiego stanu.

Niestety, przerwać powyżej omawiany schemat zanim choroba alkoholowa rozwinie się na dobre jest bardzo ciężko. Bez pomocy innych osób szanse na wyzdrowienie są nikłe. Jest to błędne koło redukcji lęku, które przynosi znacznie więcej szkód niż pożytku danej jednostce. Najlepszym rozwiązaniem jest tutaj sięgnięcie po specjalistyczną pomoc. Niezbędny może okazać się psychiatra, psycholog lub psychoterapeuta. Wszystkie te osoby wiedzą, w jaki skuteczny sposób pomóc Pacjentowi skutecznie uporać się z lękiem, a także, jeżeli będzie to konieczne, zaproponują farmakoterapię. Warunkiem muszą być jednak silne objawy nerwicy, które uniemożliwiają i zaburzają codzienne funkcjonowanie.