Delirium alkoholowe – przyczyny, objawy i leczenie

Delirium Alkoholowe: Co Musisz Wiedzieć?

Delirium alkoholowe, nazywane również białą gorączką czy majaczeniem drżennym, stanowi jedną z najbardziej niebezpiecznych komplikacji związanych z przerwaniem nawyku picia alkoholu. Jest to stan krytyczny, który może zagrażać życiu. Niewłaściwe rozpoznanie i opóźnione leczenie mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, w tym do śmierci. Dlatego też, zwrócenie uwagi na objawy i szybka interwencja medyczna są kluczowe. Rozpoznanie jest często trudne, szczególnie jeśli nie ma dokładnych informacji o historii spożycia alkoholu przez pacjenta. To stan, który wymaga natychmiastowej hospitalizacji i intensywnej terapii. Ocenia się, że ryzyko wystąpienia tego zaburzenia wśród osób uzależnionych od alkoholu wynosi 5-10%. W przypadku osób, które z różnych powodów decydują się przerwać spożywanie alkoholu, ryzyko to wynosi około 5%.

Symptomy i Ich Charakterystyka:

Najczęściej objawy rozwijają się w ciągu 72 godzin po zaprzestaniu picia alkoholu i mogą utrzymywać się do 2-3 dni. Zalicza się do nich dezorientacja w otoczeniu, wyraźne pobudzenie i silne zmiany nastroju, urojenia i omamy, głównie słuchowe i wzrokowe (stąd wywodzi się pojęcie „widzenie białych myszek”), wysoki poziom lęku, zmiany w rytmie snu i czuwania, gorączka i dolegliwości żołądkowe, tachykardia i nadmierna potliwość, drżenie mięśni i drgawki, podwyższone ciśnienie krwi oraz przyspieszony oddech. Nie zawsze wszystkie te objawy występują jednocześnie. Mogą być też różne ich kombinacje, co komplikuje diagnozę. Z czasem objawy mogą się nasilać, prowadząc do pogorszenia stanu pacjenta. W najbardziej krytycznych przypadkach mogą pojawić się również zaburzenia świadomości. Istotne jest, aby objawy te nie były mylone z innymi schorzeniami o podobnych symptomach, takimi jak na przykład zatrucie czy schorzenia psychiczne.

Sytuacje Występowania:

Delirium alkoholowe może wystąpić w różnych okolicznościach, zarówno w domu, jak i w innych warunkach. W kontekście szpitalnym, zaprzestanie spożywania alkoholu może wywołać delirium, co może utrudnić diagnozę ze względu na brak informacji o historii alkoholowej pacjenta. Jeżeli lekarze nie są świadomi tego, że pacjent regularnie spożywał alkohol, diagnoza może być opóźniona, co zwiększa ryzyko powikłań. Dlatego bardzo ważna jest szczera komunikacja między pacjentem a personelem medycznym. Delirium alkoholowe może także wystąpić w wyniku nagłego przerwania spożycia alkoholu w innych sytuacjach, jak na przykład podczas podróży czy w warunkach izolacji społecznej. Niezależnie od okoliczności, delirium alkoholowe jest zawsze stanem wymagającym interwencji medycznej.

Czynniki Ryzyka:

Główną przyczyną delirium jest nagła zmiana w nawykach spożywania alkoholu. Osoby szczególnie narażone na wystąpienie tego stanu to ci, którzy znacząco zmniejszyli ilość spożywanego alkoholu, ci, którzy przez długi czas spożywali alkohol w nadmiernych ilościach, osoby z innymi schorzeniami, np. hipokalemią, osoby w podeszłym wieku, osoby z przewlekłymi schorzeniami oraz ci, którzy wcześniej doświadczyli epizodu delirium alkoholowego. Inne czynniki ryzyka to stres, współistniejące infekcje, niedożywienie oraz zaburzenia metaboliczne. Warto również pamiętać, że delirium alkoholowe może wystąpić nawet przy niewielkich zmianach w nawykach spożycia alkoholu. Ryzyko to jest również wyższe u osób z rodzinną historią alkoholizmu czy zaburzeń psychicznych. Dlatego zawsze warto być świadomym ryzyka i monitorować objawy u siebie lub u bliskich.

Adaptacja Organizmu do Alkoholu:

Regularna konsumpcja alkoholu sprawia, że organizm niejako „przyzwyczaja się” do obecności w nim tej substancji. Zmiany dotyczą m.in. układu receptorów i neuroprzekaźników w układzie nerwowym. Jednym z istotniejszych w patogenezie białej gorączki alkoholowej receptorów jest receptor GABA-A. Długotrwałe spożycie alkoholu wpływa na równowagę chemiczną w mózgu, co może prowadzić do trwałych zmian w funkcjonowaniu układu nerwowego. Adaptacja taka sprawia, że po zaprzestaniu spożycia alkoholu, organizm może doświadczyć szoku i dysregulacji. Ponadto, chroniczne spożycie alkoholu może również wpływać na inne układy w organizmie, takie jak układ pokarmowy, krążenia i odpornościowy. Długotrwałe narażenie na alkohol może również wpływać na zdolność do uczenia się i pamięci.

Mechanizmy Neurologiczne:

Stałe spożywanie alkoholu pobudza czynność receptora GABA-A, a działa on poprzez wywoływanie hiperpolaryzacji, wskutek napływu jonów chlorkowych do wnętrza neuronów, hamująco na czynności układu nerwowego. GABA-A jest kluczowym inhibitorem w układzie nerwowym, co oznacza, że jego pobudzenie prowadzi do ogólnego spowolnienia aktywności neuronów. Kiedy jednak organizm jest zbyt zależny od alkoholu, nawet małe zmiany w jego poziomie mogą spowodować poważne zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego. W skrajnych przypadkach może to prowadzić do delirium alkoholowego. Brak hamującego wpływu alkoholu sprawia, że inne, pobudzające neuroprzekaźniki zaczynają dominować, co prowadzi do nadmiernej aktywności nerwowej i objawów delirium. Jest to bardzo niebezpieczny stan, który wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.

Diagnostyka Delirium Alkoholowego:

Największe znaczenie przy stwierdzaniu, czy dolegliwości u pacjenta spowodowane są białą gorączką alkoholową, ma informacja o tym, że dany chory przez dłuższy czas nadużywał alkoholu. Czasami dowiedzieć się tego można od rodziny pacjenta, zdarza się jednak i tak, że pacjent jest osobą samotną, a do tego nie ma możliwości uzyskania od niego informacji na temat nałogów. Brak pełnej historii medycznej komplikuje diagnozę i może prowadzić do opóźnienia w leczeniu. W takich przypadkach, medycy muszą polegać na innych metodach diagnostycznych, takich jak badania obrazowe i laboratoryjne. Taka sytuacja znacząco utrudnia postępowanie diagnostyczne, bo w przebiegu delirium tremens nie pojawiają się żadne dolegliwości, które jednoznacznie pozwoliłyby postawić rozpoznanie właśnie delirium alkoholowego. W takich przypadkach istnieje konieczność różnicowania tego stanu z innymi jednostkami, które potencjalnie mogą być przyczyną występujących dolegliwości.

Badania Dodatkowe:

W celu wykluczenia wymienionych chorób oraz jeszcze innych potencjalnych przyczyn objawów, u pacjenta wykonywane mogą być różnego typu badania laboratoryjne (np. badania krwi czy nawet płynu mózgowo-rdzeniowego), badania obrazowe (jak tomografia komputerowa głowy czy obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego) oraz jeszcze inne procedury, np. badanie elektroencefalograficzne (EEG). Wszystkie te badania mają na celu zlokalizowanie przyczyny objawów i jak najszybsze zastosowanie odpowiedniego leczenia. Mogą też pomóc w wykryciu innych schorzeń, które mogą być związane z nadużywaniem alkoholu, takich jak uszkodzenie wątroby czy zaburzenia metaboliczne. Dodatkowe badania mogą również pomóc w ocenie stopnia nasilenia delirium i prognozowania jego przebiegu.

Leczenie Delirium Alkoholowego:

Biała gorączka alkoholowa, ze względu na możliwe konsekwencje (takie jak np. zapaść krążeniowo-oddechowa) jest traktowana jako stan zagrożenia życia i powinna być leczona w warunkach szpitalnych. Podstawowe znaczenie w leczeniu majaczenia drżennego odgrywają benzodiazepiny, zastosowanie znajdują m.in. diazepam i lorazepam. Zalecane jest także podawanie pacjentom dużych dawek witaminy B1 oraz dożylne podawanie płynów. Jest to zwykle leczenie objawowe, które ma na celu stabilizację stanu pacjenta i zapobieganie dalszym komplikacjom. W zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta, lekarze mogą również zastosować inne metody terapeutyczne, takie jak terapia elektrowstrząsowa w przypadkach ciężkich zaburzeń psychicznych. Ponadto, leczenie może obejmować wsparcie psychologiczne i farmakoterapię mającą na celu zarządzanie objawami odstawiennymi i wspieranie długoterminowej abstynencji. W zależności od nasilenia różnych dolegliwości, chorym na białą gorączkę alkoholową podawane mogą być również inne leki, takie jak leki przeciwdrgawkowe w przypadku nasilonych napadów drgawkowych.