Marskość wątroby: przyczyny, objawy i leczenie

W dzisiejszych czasach mówi się, że aż 10% całej populacji dotyka problem marskości wątroby. Choroba ta jest na tyle częstą przypadłością, że przypisuje jej się 9. miejsce na liście przyczyn zgonów generalnie oraz 5. miejsce w przypadku osób między 45 a 65 rokiem życia. Co do zasady, borykają się z nią częściej mężczyźni niż kobiety, a najczęstszymi przyczynami jej wystąpienia okazują się nadużywanie alkoholu czy przewlekłe infekcje wirusowe. W poniższym artykule przybliżymy więc najważniejsze informacje dotyczące tego schorzenia i podpowiemy, w jaki sposób możliwe jest jego ewentualne leczenie. 

Czym właściwie jest marskość wątroby?

Marskość wątroby to stan, w którym dochodzi do znacznej przebudowy wątroby w wyniku, tworzących się w miąższu tego narządu, guzków regeneracyjnych otoczonych bliznowatą tkanką. Za ich przyczyną dochodzi do niedokrwienia, które z kolei wywołuje martwicę komórek wątrobowych i zanikanie jej czynnego miąższu. Wszystko to może prowadzić nawet do klinicznych zaburzeń aktywnej pracy wątroby. Marskość występuje w trzech rodzajach: drobno guzkowej, wielkoguzkowej i mieszanej. 

Jakie są objawy marskości wątroby?

W początkowych fazach choroba ta przebiega bezobjawowo u około 30-40% przypadków. Pierwsze objawy marskości wątroby mogą być mało charakterystyczne, co również wpływa na przypadkowość w diagnozowaniu schorzenia. 

Do najczęściej podawanych objawów ogólnych zaliczamy: osłabienie i łatwe przemęczenie, utratę apetytu i niekontrolowany spadek masy ciała, występujące stany podgorączkowe, zaburzenia koncentracji lub zmiana postawy ciała, która charakteryzuje się dosyć szczupłymi kończynami dolnymi i górnymi i zaokrąglonym obwodzie brzucha. 

Obecność marskości wątroby możemy zaobserwować również bezpośrednio przy zmianach skórnych, takich jak: świąd, zmiany naczyniowe (tak zwane pajączki wątrobowe), rumień dłoniowy i podeszwowy, białe przebarwienia na paznokciach, łatwe powstawanie siniaków lub wzmożona pigmentacja skóry. 

Również za pośrednictwem układu pokarmowego, możliwe jest wystąpienie objawów związanych z marskością wątroby. Są to: biegunki, wygładzenie języka, wzdęcia, nudności i nawet wymioty, pobolewanie w prawej części podżebrowej, wodobrzusze czy krwawienie z dziąseł lub nosa.

Bardzo często występującymi objawami u mężczyzn są także utrata owłosienia, osłabienie libido, impotencja czy zanik jąder. Natomiast u kobiet mogą wystąpić zaburzenia miesiączkowania lub nadmierne owłosienie na twarzy, brzuchu czy klatce piersiowej.

Jak można dowiedzieć się o marskości wątroby?

Marskość wątroby najczęściej można wykryć podczas badań laboratoryjnych, takich jak morfologia krwi (tutaj punktem zaczepienia okazuje się niedokrwistość lub małopłytkowość), poziom glukozy we krwi (hipo/hiperglikemia), stężenie markera AFP (>200j) czy układ krzepnięcia. Innymi badaniami, które mogą się okazać pomocne jest na przykład USG jamy brzusznej czy badania endoskopowe (gastroskopia). 

Sposoby leczenia marskości wątroby

Warto zaznaczyć w tym miejscu, że marskość wątroby jest zaawansowaną i nieodwracalną forma wcześniejszego zwłóknienia. W jej przypadku więc nie mówimy o całkowitym wyleczeniu, lecz zahamowaniu dalszego pogłębiania się problemu. Najczęściej wdrażane jest zarówno leczenie objawowe, jak i przyczynowe. Sposoby, które praktykowane są w przypadku leczenia objawowego to przede wszystkim te oparte na poprawie samopoczucia i komfortu życia chorego, na przykład całkowite wyeliminowanie alkoholu z codziennej diety. W przypadku leczenia przyczynowego wygląda to bardziej zróżnicowanie, na przykład, jeśli marskość wywołana jest właśnie alkoholem, wtedy pacjent powinien zostać uczestnikiem terapii uzależnieniowej. 

Oczywiście, nie należy zapominać o ważnych kwestiach dla wszystkich, które to jeszcze silniej wybrzmiewają przy marskości. Mowa tu o zachowaniu odpowiedniej masy ciała, regularnej aktywności fizycznej i zbilansowanej diecie. W szczególności zapewnienie odpowiedniej ilości pełnowartościowego białka, na którego niedobór niestety często cierpią pacjenci z tą chorobą. 

Jaka jest różnica między zwłóknieniem a marskością wątroby?

Jak wspomnieliśmy w poprzedniej sekcji, marskość wątroby jest etapem nieuleczalnym zwłóknienia. A kiedy w takim razie mowa o zwłóknieniu? Jest to proces, podczas którego tkanka wątroby zostaje zastąpioną tkanką bliznowatą. Wywołany jest wcześniejszym przewlekłym uszkodzeniem (na przykład przez wirusy, alkohol lub inne toksyny). Przebiega w sposób nieciągły i może przejawiać różne okresy zaostrzeń i wygaszeń. Wczesne wykrycie zwłóknienia daje szansę na skuteczne wyleczenie i może zapobiec rozwojowi marskości.

Przyczyny zwłóknienia wątroby

Pośród najczęściej wymienianych przyczyn doprowadzających do zwłóknienia wątroby wymienia się następujące czynniki: nadużywanie alkoholu, zatrucia lekami (przewlekle stosowane leki przeciwbólowe oraz przeciwzapalne), choroby dróg żółciowych, infekcje wirusowe (na przykład wirusowe zapalenie wątroby typu C), choroby autoimmunologiczne, choroby metaboliczne (hemochromatoza, choroba Wilsona), stłuszczenie wątroby czy pasożyty.

Zwłóknienie wątroby objawy

O niskiej wykrywalności zwłóknienia świadczy jego bezobjawowy charakter w najwcześniejszych stadiach choroby. W późniejszych etapach czynniki, które mogą świadczyć o zwłóknianiu wątroby to na przykład: ogólne zmęczenie, dyskomfort w prawej górnej części brzucha, swędzenie skóry (świąd), siniaki, częstsze krwawienia czy zażółcenie skóry i oczu. 

Zwłóknienie wątroby – rokowania

Objawy zwłóknienia są na tyle subtelne bądź niewyczuwalne, że wpływa to na trudności z wczesnym wykryciem i szybkim rozpoczęciem leczenia. Natomiast istnieją możliwości zdiagnozowania tego schorzenia, tak jak w przypadku marskości, regularnymi badaniami laboratoryjnymi lub USG jamy brzusznej. Wczesne wykrycie umożliwia wyleczenie zwłóknienia i zatrzymanie dalszego rozwoju do marskości. W Polsce w diagnostyce tego typu chorób najlepiej sprawdzają się przede wszystkim lekarze chorób zakaźnych oraz gastroenterolodzy. 

Profilaktyka – jak nie doprowadzić do marskości wątroby?

Jednym z najważniejszych wniosków płynących powyższej opisanych przyczyn, objawów i metod leczenia jest ogromne znaczenie wczesnej diagnostyki. Choroba ta, wykryta na etapie zwłóknienia wątroby, daje szansę na zastosowanie odpowiedniego leczenia, które może zahamować postęp i zapobiec marskości. Dlatego też regularne badania, szczególnie przez osoby należące do grup ryzyka, są obowiązkowe.

Równie istotna jest sama profilaktyka. Prowadzenie zdrowego trybu życia, obejmującego zrównoważoną dietę, ograniczenie alkoholu oraz utrzymanie prawidłowej masy ciała, znacząco zmniejsza ryzyko uszkodzenia wątroby i w przyszłości doprowadzenie do zwłóknienia i marskości.

Warto zatem codziennie podejmować działania, które wspierają zdrowie wątroby, a w przypadku niepokojących objawów szybko skonsultować się z lekarzem. Nie należy zapominać, że poprawnie funkcjonująca wątroba to podstawa dobrego samopoczucia i długiego życia.